Ten artykuł przeczytasz w 7 minut.
Każdy dzień przynosi nowe wiadomości ze świata AI, media huczą od newsów – zarówno tych budzących nadzieję, jak i rodzących wątpliwości. Wiele instytucji inwestuje teraz ogrom czasu i środków finansowych w rozwój sztucznej inteligencji, a przeciętni użytkownicy internetu coraz częściej korzystają z narzędzi AI w życiu codziennym i zawodowym. Jakie interesujące fakty ze świata sztucznej inteligencji przyniosły ostatnie miesiące?
Czy wiesz, że…
AI przewidzi jutrzejszy deszcz
Prognozy pogody są ważne nie tylko po to, by wiedzieć, czy zabrać parasol, ale też dla rolnictwa, lotnictwa czy energetyki. Naukowcy z Uniwersytetu Waszyngtona i Microsoft Research stworzyli nowoczesny model prognozowania pogody oparty na sztucznej inteligencji. Zamiast rozwiązywać skomplikowane równania fizyczne, AI uczy się na podstawie 40 lat danych, jak zmienia się pogoda i co się z nią dzieje dalej.
Model „dzieli” Ziemię na sześć części i przekształca je w płaskie obrazy – dokładnie takie, jakie analizuje się np. w systemach rozpoznawania twarzy. W praktyce pozwala to przewidywać kluczowe parametry atmosfery co 12 godzin przez cały rok. Co ciekawe, choć nieco mniej dokładny niż najlepsze tradycyjne modele, zużywa aż 7000 razy mniej mocy obliczeniowej. To znaczy, że działa dużo szybciej i taniej – a jednocześnie potrafi wygenerować więcej wariantów prognoz.
AI dostrzega też powiązania w danych, których człowiek lub fizyczne modele mogłyby nie zauważyć. Dzięki temu może pomóc lepiej przewidywać groźne zjawiska, takie jak huragany czy burze. Choć to dopiero początek, technologia zapowiada się naprawdę obiecująco. Kto wie – może w przyszłości to właśnie takie modele będą ostrzegać nas przed zmianami pogody, zanim jeszcze sami spojrzymy przez okno.
Sztuczna inteligencja odciąża lekarzy
Microsoft zaprezentował system MAI Diagnostic Orchestrator (MAIDxO), który w testach na 304 przypadkach medycznych trafniej postawił diagnozę – cztery razy lepiej niż zespół 21 lekarzy – i jednocześnie zaproponował tańsze o 20% zestawy badań. System działa jak wirtualny zespół lekarzy, łącząc kilka modeli AI (OpenAI o3, Google Gemini itp.) i stosując metodę „debata między modelami”, czyli hipoteza, kontrargumenty, decyzja. MAIDxO rozwiązał 85,5% przypadków, podczas gdy lekarze osiągnęli średnio około 20% skuteczności. To pokazuje, że AI może być potężnym wsparciem w diagnozowaniu, szybciej i taniej niż klasyczne metody. Wciąż jednak potrzebne są testy kliniczne na pacjentach, zanim AI stanie się częścią codziennej medycyny.
W szpitalach w Hull w Wielkiej Brytanii wprowadzono sztuczną inteligencję, która skraca czas wykonywania rezonansu magnetycznego (MRI). Dzięki specjalnemu oprogramowaniu ARDL obrazy są wyraźniejsze, a badania trwają nawet o 10–15 minut krócej. Na przykład skan głowy zamiast 30 minut trwa teraz tylko 20! To oznacza, że lekarze mogą przebadać więcej pacjentów w ciągu dnia. Krótsze badania są też łatwiejsze do zniesienia dla osób z klaustrofobią czy dzieci, które wcześniej potrzebowały znieczulenia. Technologia została już wdrożona w kilku szpitalach i będzie rozszerzana na kolejne placówki.
Również na Wyspach, w szpitalach w Leeds, wprowadzono sztuczną inteligencję, która pomaga lekarzom szybciej wykrywać choroby, takie jak rak płuc czy infekcje, na podstawie zdjęć rentgenowskich. AI działa jak „kopilot” – nie zastępuje lekarza, ale wspiera go, wskazując niepokojące zmiany w kilka minut. Dzięki temu pacjenci mogą szybciej rozpocząć leczenie, a lekarze mają większą pewność diagnozy. System potrafi rozpoznać aż 85 różnych problemów zdrowotnych i już udowodnił swoją skuteczność. To część większego projektu, który ma zrewolucjonizować diagnostykę w całym regionie.
- Narzędzia wspomagane przez AI pomagają chronić całe populacje
PRISM (Platform for Real-time Impact and Situation Monitoring) to otwartoźródłowa platforma stworzona przez Światowy Program Żywnościowy ONZ (WFP), która łączy dane satelitarne i informacje o sytuacji społecznej, np. ubóstwie, aby monitorować ryzyka klimatyczne, takie jak susze, powodzie czy burze. Pomysł narodził się w 2016 r. w Indonezji, gdy susza związana z El Niño zagroziła uprawom, a rząd potrzebował szybkich danych do reakcji. PRISM umożliwia podejmowanie działań na czas, zanim katastrofa się rozwinie.Użytkownicy, np. rządy Indonezji, Sri Lanki, Kambodży, Mongolii i Mozambiku, mają dostęp do interaktywnej mapy i wykresów, które pokazują bieżące poziomy opadów, temperatury oraz nieprawidłowości w porównaniu z normami. Dzięki temu można szybko zidentyfikować obszary, na których rolnicy czy mieszkańcy są najbardziej narażeni, i zaoferować pomoc, np. wysłać ostrzeżenia przed katastrofą.
PRISM wspiera zarówno działania zapobiegawcze, jak i bieżące reagowanie na nagłe zdarzenia – od suszy, przez powodzie, aż po cyklony – bez konieczności wysyłania ekip terenowych. To narzędzie uznano za Cyfrowe Dobro Publiczne, co oznacza, że jest darmowe i dostępne dla każdego państwa czy organizacji. Dzięki temu WFP i partnerzy mogą szybciej i skuteczniej chronić ludzi, zwłaszcza w krajach o ograniczonych zasobach.
- Technologii AI trzeba używać z głową
Technologia deepfake, oparta na sztucznej inteligencji, pozwala tworzyć realistyczne, ale fałszywe filmy i nagrania, które mogą wprowadzać ludzi w błąd. Dzięki niej można np. podmienić twarz lub głos znanej osoby, sprawiając wrażenie, że mówi coś, czego nigdy nie powiedziała. Takie materiały są łatwe do stworzenia, tanie i szybko rozprzestrzeniają się w internecie. To sprawia, że mogą być wykorzystywane do manipulowania opinią publiczną, a nawet do oszustw. Eksperci ostrzegają, że deepfake to poważne zagrożenie dla społeczeństwa.Sztuczna inteligencja może być bardzo pomocna – przyspiesza pracę, analizuje dane i wspiera podejmowanie decyzji, jednak jej niewłaściwe użycie może prowadzić do poważnych problemów, takich jak błędne decyzje, naruszenia prywatności czy manipulacje. Jednym z zagrożeń jest źle sformułowane zapytanie (tzw. prompt), które może sprawić, że AI wygeneruje nieprecyzyjną lub mylącą odpowiedź. Innym ryzykiem jest tzw. halucynacja – sytuacja, w której system wymyśla informacje, które brzmią wiarygodnie, ale są nieprawdziwe.
Sztuczna inteligencja może też powielać uprzedzenia, jeśli została wytrenowana na stronniczych danych. Warto pamiętać, że AI nie rozumie świata jak człowiek – działa na podstawie wzorców, a nie logiki czy empatii. Dlatego nie powinniśmy jej ślepo ufać, zwłaszcza w ważnych sprawach. Aby korzystać z tej technologii bezpiecznie, trzeba zadawać jej jasne pytania, sprawdzać odpowiedzi i nie podawać danych osobowych.
Interesujesz się sztuczną inteligencją?
Umiejętność korzystania z narzędzi opartych o sztuczną inteligencję to jedna z kompetencji przyszłości. Jeśli chcesz ją rozwijać u siebie, skorzystaj z naszej wyszukiwarki i sprawdź,które instytucje w Twojej okolicy oferują niekomercyjne działania edukacyjne w tym zakresie: https://akademia.pit.lukasiewicz.gov.pl/wyszukiwarka/
Przydatne linki
- W Łukasiewicz – Poznańskim Instytucie Technologicznym opracowujemy narzędzia AI, niektóre z nich w przyszłości pozwolą na optymalizację ruchu pasażerskiego w europejskich pociągach: https://akademia.pit.lukasiewicz.gov.pl/iam4rail-i-motional-opowiem-ci-o-ciekawym-projekcie/
- Użycie narzędzi opartych o AI może wspomóc osoby z ADHD w codziennych wyzwaniach: https://akademia.pit.lukasiewicz.gov.pl/jak-sztuczna-inteligencja-wspomaga-osoby-z-adhd/